Znameniti Srbin
Objavljivanje Sabranih dela Jaše Tomića, u „Prometeju”, jedan od najvećih izdavačkih projekata u poslednje vreme u srpskoj kulturi
Jaša Tomić
„Ako se za neku javnu ličnost Srba iz Ugarske može reći da je obeležila dve poslednje decenije 19. i dve prve decenije 20. veka, onda se, sasvim sigurno i bez preterivanja, to može reći za Jašu Tomića. Ideolog i neosporni vođa najjače srpske stranke u Ugarskoj, rasni novinar i urednik nekoliko uglednih i veoma uticajnih srpskih listova, pisac romana, drama, pripovedaka, pesama, rasprava iz estetike, putopisa, reportaža i feljtona, autor više hiljada bibliografskih jedinica političkog, istorijskog i sociološkog sadržaja, Tomić je pokazao i dokazao da raspolaže izuzetnom radnom energijom, lepim znanjima i širokim obrazovanjem”, reči su akademika Vasilija Krestića, koji je rukovodio projektom Sabranih dela Jaše Tomića u 25 knjiga, u izdanju novosadskog „Prometeja”, i priredio Istoriografske spise i politički portret Jaše Tomića, kao i Uvodnu studiju.
Sabrani spisi Jaše Tomića predstavljeni su na Vidovdan, 28. juna, u Gradskoj kući u Novom Sadu, a svečanost su, pored akademika Vasilija Krestića, upotpunili i drugi članovi izdavačko-redakcionog odbora: Nikola Grdinić, priređivač književnih spisa Jaše Tomića, Radovan Popović, priređivač ratnih Tomićevih izveštaja, Ilija Radulović, koji je pisao o sudskom procesu vođenom protiv Jaše Tomića, a uglednim zvanicama obratio se i jedan od inicijatora ovih Sabranih dela, Igor Mirović, kao i izdavač i direktor „Prometeja” Zoran Kolundžija. Govor je održao i Zoran Vučević, predsednik Skupštine Novog Sada. Političke spise Jaše Tomića priredila je Ljubomirka Krkljuš, a njegove Feminističke spise priredila je Ana Stolić, koje nisu prisustvovale svečanoj promociji.
Kako se na ovom svečanom skupu moglo čuti, prošle godine navršeno je 150 godina od rođenja Jaše Tomića, kome je podignut spomenik u Dunavskoj ulici u Novom Sadu, a objavljivanje njegovih Sabranih dela u 25 knjiga još jedan je od načina da se sunarodnici oduže ovom znamenitom Srbinu iz Vojvodine.
– Jaša Tomić je sve do naših dana bio potisnut, skrajnut i omalovažen. Jedna od prvih činjenica koja je dovela Jašu Tomića na stub javne kritike bila je ta što je on već krajem 19. veka bio protiv opšteg političkog kursa jugoslovenstva, i tvrdnje da su Srbi i Hrvati jedan te isti narod. Tvrdio je da su Srbi i Hrvati dva veoma bliska, ali različita naroda. Zbog toga je bio označen kao antijugosloven. Držao se devize: Ako čovek u mladosti nije levičar, on nema srca, ako čovek u starosti nije desničar, onda nema pameti. Smatralo se tako da je izdao socijalističku ideju, rekao je akademik Vasilije Krestić, koji je dodao i to da se Jaša Tomić zalagao za direktno pripajanje Vojvodine Srbiji, u novoj državi Kraljevini SHS.
Radovan Popović ocenio je objavljivanje Sabranih dela Jaše Tomića u 25 knjiga kao jedan od najvećih izdavačkih projekata u poslednje vreme u srpskom izdavaštvu i kulturi.
– Priredio sam tri knjige novinskih tekstova Jaše Tomića vezanih za Prvi i Drugi balkanski rat. Pre svega, interesovao me je Jaša Tomić kao ratni reporter i kako taj deo njegovog stvaralaštva izgleda u odnosu na današnje novinarstvo. Ti njegovi tekstovi štivo su koje se nesumnjivo čita sa uzbuđenjem, delo su beskrajno radoznalog novinara koji se nije libio da razgovara sa borcima u rovu, sa ranjenicima, ali i sa generalima, vojvodama i serdarima. Početak Prvog balkanskog rata zatekao je Jašu Tomića kao zrelog novinara „Zastave”, a pre svega kao oštroumnog komentatora i polemičara vojvođanskog javnog života, koga su poštovali i na frontu, od Kosova do Đevđelije, kao i u miru – rekao je Radovan Popović.
O problemu literarnog stvaralaštva Jaše Tomića govorio je Nikola Grdinić. Kako je, prema Grdinićevim rečima, ovaj veliki Vojvođanin sazrevao u doba kulta nauke i vreme pozitivizma i socijalnih ideja, on je sve posmatrao kroz ideal naučne i objektivne istine, pa je i politiku smatrao naukom za dobrobit naroda.
Marina Vulićević
[objavljeno: 30.06.2007.]
Edited by Jasa Tomic, 30 June 2007 - 20:11.
