87 replies to this topic

[Kolbas]

Pa eto trebalo mi je 5 godina da otvorim ovu temu...mada je sporadičnih rasprava o Rusinima već bilo...Pošto sam Rusin uvek me zanimalo koliko drugi znaju o nama kad i mi ne znamo baš previše...pa da pokušam...
Ime: etimologija je komplikovana i od izvora ima suviše putića. Mi sebe zovemo Rusnaci, Južni Slaveni nas zovu Rusini (mišljenja sam da je to pogrešno) Svet Ruthenians (Rusyns)...
Poreklo: došli u današnju Vojvodinu iz istočnih delova Slovačke Šariš, Spiš i Zemplin, mnogi bi dodali jugoistočnu Poljsku, severoitočnu Madjarsku, zakarpatsku Ukrajinu...1745. nekoliko porodica potpisalo ugovor sa ugorskom komorom (Marija Terezija) o dodeli zemlje u tadašnjim južnim delovima Austro-ugarske...sigurno je jedino da smo Slaveni, da li Zapadni ili Istočni tu već ima različitih mišljenja...
Religija: Grkokatolici, da li i unijati tu takodje ima oprečnih mišljenja...
Jezik: Jezik je pomalo arhaična varijanta istočnoslovačkog dijalekta, neki se ne bi složil, ali meni je tu situacija najčistija da pripada zapadnosovenskim jezicima, jezik vojvodjanskih Rusina je standardizovan 1923. i kao pismo je uzeta modifikovana ukrajinska ćirilica...
Inače, pitanje da li imamo neke veze sa Ukrajincima se uvek provlači kad se priča o nama...ali o tome možda kasnije...kopajući podatke o nama došao sam do zaključka da postoji razlika izmedju naziva Rusnak i Rusin, razlika u smislu etničkog porekla...sažeo sam na brzinu neke osnovne stvari, pa ako nekoga zanima ova tema nek izvoli...

[Analiza]

Jezik: Jezik je pomalo arhaična varijanta istočnoslovačkog dijalekta, neki se ne bi složil, ali meni je tu situacija najčistija da pripada zapadnosovenskim jezicima, ... Inače, pitanje da li imamo neke veze sa Ukrajincima se uvek provlači kad se priča o nama...

Da li je zastupljena "ikavica" u rusinskom, sto bi otkrilo konekciju sa "ukrajincima" tj. njihovim neslovenskim starosedeocima?

Takodje, da li su u rusinskom zastupljeni palatalni frikativi (sustece izgovaranje glasova) koji su tipicni i za Poljake?

Takodje, ono sto moze da kaze rec o njihovom poreklu jeste koliko su plavokosi, da li su visokog rasta ili su isto tako nizeg kao sto su Slovaci, da li imaju ili nemaju epiku, kakva im je muzika i na koju muziku lici, itd?

[Kolbas]

='Analiza' post='2027458' date='30.03.2008, 18:30'

Da li je zastupljena "ikavica" u rusinskom, sto bi otkrilo konekciju sa "ukrajincima" tj. njihovim neslovenskim starosedeocima?

Ikavice nema ni u tragovima. Jezik je gotovo istovetan sa jezikom koji se govori u nekim delovima istočne Slovačke: Raslavice, Mihalovce, Humene...ili okolina Prešova, s tim da njihov govor već više vuče na standardni slovački, mada starije generacije još uvek pričaju "vihodnjarski", s tim da je i vojvodjanski rusinski već zahvatila asimilacija pa ima dosta srpsko-hrvatskih reči, kao i kalkova...

Takodje, da li su u rusinskom zastupljeni palatalni frikativi (sustece izgovaranje glasova) koji su tipicni i za Poljake?

Od frikativa imamo samo glas ŠČ, fonetski se označava jednim slovom, izgovor je malo tvrdji nego kod Poljaka, ali nemamo toliko frikativa kao oni, ono što je istovetno kod Poljskog i Rusinskog je akcenat-uvek na pretposlednjem slogu, imamo i dosta zajedničke leksike. Kao što sam i rekao nemam dilemu da moj maternji funkcioniše kao zapadnoslovenski jezik...

Takodje, ono sto moze da kaze rec o njihovom poreklu jeste koliko su plavokosi, da li su visokog rasta ili su isto tako nizeg kao sto su Slovaci, da li imaju ili nemaju epiku, kakva im je muzika i na koju muziku lici, itd?

Plavokosi? Ne znam, teško mi je da tu izvučem neku generalizaciju, nekako smo žutokosi ili bledo-braonokosi...više smo niže srednjeg rasta, mada novije generacije imaju sve više cm...(ja sam 185cm)...
Epiku u smislu herojske tradicije nemamo, nemamo ništa slično Srbima ili ništa slično kao Ukrajinci "Slovo o polku Igorovom"...naša predanja potenciraju vrednosti kao što su rad, težak život, bogobojaznost, neke tradicionalne konzervativne poglede na svet...Muzika koju smo prvobitno doneli na ove prostore je istovetna kao "vihodnjarska" kod Slovaka, znači čardaš i neki tradiocionalni melos srednje Evrope, pošto je "ukrajinizacija" bila jako izražena tokom XX veka, neki muzikolozi školovani u Kijevu ili Užgorodu nametnuli su njihovu muziku, čak i prepravljajući prvobitne notne zapise...sa folklorom (narodnim igrama) se dešavalo isto...


Evo jedan mali primer, pesma je iz istočne Slovačke

Youtube Video ->Original Video

Edited by Kolbas, 30 March 2008 - 19:29.

[Xicotrute]

A sasvim novo i do sada neistrazeno podrucje je veza panonskih Rusnaka sa Polabskim Slovenima. Zapanjujuca je slicnost u odredjenim elementima sa kasubskim, hornjoserbšćinom i odredjenim moravskim govorima.
Naravno, u zvanicnom panonskorusinskom kulturnom zivotu ovo je jos uvek tabu tema...

[namcor]

Meni rusinski jezik liči na slovački sa leskovačkim akcentom...

[Marko]

Ja bas i ne znam, ali mi se cini da su Rusini etnicka grupa, cija je matica negdje u Istocnoj Slovackoj i Zapadnoj Ukrajini, oko Uzgoroda. Je li to tako? T.j. oko Uzgoroda i u ukrajinskoj oblasti Cernovci ima nesto Rumuna, Madjara i jos nekih ljudi-Sloveni koji nisu bas Ukrajinci, ali svakako nisu ni Rusi. Ja nekako dozivljavam da su to ti Rusini.
Ima jedan sjajan film o jednom Rusinu: "Pukovnik Redl" - Jozef Sabo.

[Gonzo]

Da se nadovezem na Analizu, kakav je vas odnos prenma Grehu i da li vam je lobanja ispupcena?

Salu na stranu, koliko ima Rusina, postoji li neka nad-drzavna organizacija koja vas okuplja, brine o ku;lturi i jeziku itd?

[Kolbas]

Ja bas i ne znam, ali mi se cini da su Rusini etnicka grupa, cija je matica negdje u Istocnoj Slovackoj i Zapadnoj Ukrajini, oko Uzgoroda. Je li to tako? T.j. oko Uzgoroda i u ukrajinskoj oblasti Cernovci ima nesto Rumuna, Madjara i jos nekih ljudi-Sloveni koji nisu bas Ukrajinci, ali svakako nisu ni Rusi. Ja nekako dozivljavam da su to ti Rusini.
Ima jedan sjajan film o jednom Rusinu: "Pukovnik Redl" - Jozef Sabo.

Manje-više tačno

A settlement under the name of Krstur was mentioned before 1751, which is considered the beginning of contractual settling of Ruski Krstur as part of the landed estate of Kula. In the previous centuries, although the sources were rather scarce, we know that the area of Krstur was inhabited by Serbian population who receded under the onslaught of the Turks and, due to poor climatic conditions moved to other places. The Ruthenians were settled in an organized way, covered by a letter of guarantee which the state administration ( Franz Joseph de Rädl ) gave to a freeman, Mihaly Munkaczy , in order to settle the first families at Krstur.
It is known that before that time the Kosceljisko area was settled in a haphazard way by 11 Ruthenian families : Gregorij Sabov, Mihal Kolar, Janko Kudla?, Mihal Rac, Djura Èizmodij, Mihal Fogaras, Janko Emedi, Djura Luteran, Vasilj Terek, Vasilj Zahata, Georgij Lukaè an his son Bela. These Ruthenians came from the districts of Zemplin, Borsod, Sabolcz and Erdely.

Meni je najveće misterija kako je moguće da recimo u mestima koja su geografski blizu stanovnici govore drugačijim dijalektom. Naprimer: Svidnjik i Medzilaborce, oni sebe zovu Rusynima (y=tvrdo i), a recimo stanovnici Mihalovca i Raslavica kažu da su Rusnaci ili češće Vihodnjare (geografska odrednica). Ovi prvi pričaju jezikom koji je mnogo bliži istočno-slovenskim govorima (infinitiv: robity, spivaty...), a ovi drugi su bliski mom maternjem uz tipične crte zap.slov. jez. (infinitiv: robic, špivac...) neke teorije tvrde da su to pripadnici jedne te iste etničke zajednice (???) btw, Zemplin, Boršod (negde Bodroš), Sabolč i Erdelj nisu na teritoriji današnje Ukrajine

[Kolbas]

Da se nadovezem na Analizu, kakav je vas odnos prenma Grehu i da li vam je lobanja ispupcena?

Salu na stranu, koliko ima Rusina, postoji li neka nad-drzavna organizacija koja vas okuplja, brine o ku;lturi i jeziku itd?

Organizacija koja je "vrhovna" za Rusine u današnjoj Srbiji je Nacionalni savet Rusina, po popisu iz 2002. gradjana koji se izjašnjavaju kao Rusini ima 15626 i nekoliko hiljada u Hrvatskoj (mrzi me da googlam)

[Marko]

Po imenima su ocigledni madjarski, rumunski, ukrajinski i slovacki uticaji. U te 3-4 nacije, plus jos u Srbe se i rastvorila rusinska etnicka grupa. Koliko ja shvatam, Rusini su zivjeli u podrucju gdje nije bilo znacajnijih gradova, tako da su bili uglavnom narod sa sela i iz malih varosi. To je jedan od faktora koji ih je sprijecio da formiraju svoj nacionalni projekat. Koliko ja shvatam, u Ljvovu, na primjer, skoro da nije bilo Rusina. Nesto malo Rusina je zivjelo u Budimpesti i Becu.

Btw. kako je na rusinskom: Bec ili Viena?
I jos, da li postoji neka internacionalna sverusinska organizacija? Ako nema, pravo je vrijeme za takav projekat.

[alberto.ascari]

Manje-više tačno

Meni je najveće misterija kako je moguće da recimo u mestima koja su geografski blizu stanovnici govore drugačijim dijalektom. Naprimer: Svidnjik i Medzilaborce, oni sebe zovu Rusynima (y=tvrdo i), a recimo stanovnici Mihalovca i Raslavica kažu da su Rusnaci ili češće Vihodnjare (geografska odrednica). Ovi prvi pričaju jezikom koji je mnogo bliži istočno-slovenskim govorima (infinitiv: robity, spivaty...), a ovi drugi su bliski mom maternjem uz tipične crte zap.slov. jez. (infinitiv: robic, špivac...) neke teorije tvrde da su to pripadnici jedne te iste etničke zajednice (???) btw, Zemplin, Boršod (negde Bodroš), Sabolč i Erdelj nisu na teritoriji današnje Ukrajine

Vihodnjar je više za sve Slovake istočno od linije Bardejov, Prešov, Košice +/-, mislim stanovnike Slovačke, a ne etničke Slovake. Rusini u Slovačkoj, koliko ja znam sebe nazivaju Rusnacima (Rusnák), ima i prezime Rusnák. Imam drugara Rusina (Rusnáka), preziva se Sopirjak, u koju narodnost biste svrstali vi ovo prezime?

[Analiza]

Manje-više tačno

Meni je najveće misterija kako je moguće da recimo u mestima koja su geografski blizu stanovnici govore drugačijim dijalektom. Naprimer: Svidnjik i Medzilaborce, oni sebe zovu Rusynima (y=tvrdo i), a recimo stanovnici Mihalovca i Raslavica kažu da su Rusnaci ili češće Vihodnjare (geografska odrednica). Ovi prvi pričaju jezikom koji je mnogo bliži istočno-slovenskim govorima (infinitiv: robity, spivaty...), a ovi drugi su bliski mom maternjem uz tipične crte zap.slov. jez. (infinitiv: robic, špivac...) neke teorije tvrde da su to pripadnici jedne te iste etničke zajednice (???) btw, Zemplin, Boršod (negde Bodroš), Sabolč i Erdelj nisu na teritoriji današnje Ukrajine

Te razlike u dijalektima jesu posledica njihovog mesanja sa razlicitim neindoevropskim starosedeocima tih podrucja. Tu je odlucujuca genetika starosedeoca vecinskog stanovnista. Svako transgformise usvojen jezik ka svom fazonu. Kao sto imas takve razlike i kod nas. Javicu se naknadno sa dubljim objasnjenjima.

[Arbor]

Ja imam pitanje za Kolbasa - koje je pismo rusinsko?

Ne koje se koristi, pošto znam da se ovde u Vojvodini koriste ćirilicom, već koje bi zaista trebalo njihovo pismo biti?

Pitam zato što sam čuo varijantu da su se rusini koristili i latinicom...

...i kakva bi po tebi bila posledica uvođenja latiničnog pisma?!

[Kolbas]

Po imenima su ocigledni madjarski, rumunski, ukrajinski i slovacki uticaji. U te 3-4 nacije, plus jos u Srbe se i rastvorila rusinska etnicka grupa. Koliko ja shvatam, Rusini su zivjeli u podrucju gdje nije bilo znacajnijih gradova, tako da su bili uglavnom narod sa sela i iz malih varosi. To je jedan od faktora koji ih je sprijecio da formiraju svoj nacionalni projekat. Koliko ja shvatam, u Ljvovu, na primjer, skoro da nije bilo Rusina. Nesto malo Rusina je zivjelo u Budimpesti i Becu.

Btw. kako je na rusinskom: Bec ili Viena?
I jos, da li postoji neka internacionalna sverusinska organizacija? Ako nema, pravo je vrijeme za takav projekat.

Pa imena t.j prezimena su ponajviše Madjarska, ali naravno ima i ovih drugih koje si nabrojao, uglavnom-uticaj ugarske administracije. Interesantno je da mnoge porodice imaju svoja druga prezimena, koja se koriste u užoj zajednici i mi ih dan danas koristimo, mnoga od njih su iz starog kraja, a neka su nastala posle doseljavanja...Nacionalni projekat, u smislu pravljenja svoje države ili nešto slično nikad nismo imali, osim ako ne računamo fašističku tvorevinu Karpatsku Ukrajinu, ali taj projekat nema mnogo veze sa nama, u suštini osećaj pripadnosti ukrajinskom narodu kod nas je relativno novija pojava, s obzirom da taj identitet nismo doneli kad smo se doselili, tek je kasnije jedan dobar deo intelektualne elite počeo da vuče u tom pravcu, mada se to kod običnog sveta nikad nije primilo, valjda zato što je veštačko.

Youtube Video ->Original Video

Rusinski: Beč, a mnogi koriste i stariji izraz Bejč.
Internacionalnih organizacija ima dosta-zavisno od opcije kojoj su priklonjeni, nezvanično (ili možda zvanično ) glavna organizacija je Kongres Rusina

Svetski kongres Rusina je federacija organizacija koje se staraju o podsticanju nacionalnih, kulturnih i ekonomskih interesa Rusina u celom svetu. Njegovi učesnici prihvataju gledište da su Karpatorusini (Rusini, Lemki, Rusnaci) poseban slavenski narod koji bi trebao biti priznat od strane vlasti u svakoj državi u kojoj oni žive.
Svetski kongres Rusina je osnovan u martu 1991. godine i danas ga čini devet organizacija - stalnih članova i nekoliko pridruženih organizacija. Prve organizacije koje su ušle u sastav Svetskog kongresa su bile: iz Poljske Udruženje Lemka (Stovaryshynia Lemkiv), iz Slovačke Rusinski preporod (Rusynska obroda), iz Ukrajine Društvo Karpato Rusina (Obshchestvo karpatskych Rusynov), iz SAD Karpato-Rusinski istraživački centar (Carpatho-Rusyn Research Center) i iz Jugoslavije Matica rusinska (Ruska matka). Zatim su se Kongresu pridruživale, u svojstvu stalnih članova, organizacije iz Mađarske (Organizacija Rusina u Mađarskoj), iz Češke Republike (Društvo prijatelja Potkarpatske Rusi), Rumunije (Kulturna unija Rusina u Rumuniji) i iz Republika Hrvatske (Društvo »Rusnak«). Radom Kongresa rukovodi Svetsko veće Rusina u čiji sastav ulazi po jedan predstavnik iz svake od devet organizacija koje su njegovi stalni članovi. Na čelu Svetskog veća je predsedavajući, a u prvoj deceniji rada Kongresa (1991-2001) to je bio Vasilj Turok Heteš iz Slovačke. Dvomesečni magazin »Rusyn« (1991) funkcioniše kao oficijni organ Kongresa.

Meni lično nijedna od prorusinskih ili proukrajinskih org. nisu bliske, ponajviše zbog toga što se ne slažem sa njihovim teorijama o našem poreklu u potpunosti

[Kolbas]

Vihodnjar je više za sve Slovake istočno od linije Bardejov, Prešov, Košice +/-, mislim stanovnike Slovačke, a ne etničke Slovake. Rusini u Slovačkoj, koliko ja znam sebe nazivaju Rusnacima (Rusnák), ima i prezime Rusnák. Imam drugara Rusina (Rusnáka), preziva se Sopirjak, u koju narodnost biste svrstali vi ovo prezime?

Slažem se, zato sam i rekao da je vihodnjar geografska odrednica...I mi za sebe kažemo da smo Rusnaci (ne Rusiny), ali mene zanima gde je ta linija izmedju Rusnaka i Rusina...Što se tiče prezimena Sopirjak-ja imam prijatelja koji se preziva Sopka (vrlo je često kod nas), a u istočnoj Slovačkoj postoji mesto Sopkovce, sad ne znam da li su od istog korena...možda njegovo potiče od reči Pirje (srpski Perje), ali ne bi mogao da kažem precizno kome pripada, vuče me na vihodnjarske (u smislu sa tog područja)